Bronchiolitis (Somali)

Burinkiitada: Sida Loo Daaweynayo Carruurta

Booqashada maanta, dhakhtarku waxa uu ilmahaaga ka helay waa burinkiito. Carruurta laga helo burinkiitada waxay qabaan waa faayrus keenaya qufac iyo hiinraagid. Waa inaad raacdo tilmaamaha hoos ku qoran si aad u daryeesho ilmahaaga. Waxa uu ilmahaagu ku fiicnaan doonaa ilaa hal toddobaad gudahood, laakiin qufaca ayaa sii socon kara ilaa dhowr toddobaad.

Tilmaamaha daryeelka

• Isku day in aad u daarto mashiinka hawada qooya, gaar ahaan marka ilmuhu seexdo. Nadiifi mashiinka mar kasta oo aad isticmaasho ka dib.
• Markuu sanka nuunnaha cabbursan yahay, waa inaad sanka ugu shubto qoyaan ah cusbo oo kale oo uga soo dhuuq caagga nadiifinta sanka:
  • Uga shub 2 dhibcood oo ah qoyaankaas labada duleel ee sanka marba mid.
  • Caagga nadiifinta sanka uga soo dhuuq xabka ku keenaya cabburka.
  • Isku day in aadan isticmaalin caaggaas in ka badan saddex jeer maalintii sababtoo ah waxaa dhaawacmi kara gudaha sanka ama barar ayaa ku imaan kara.
• Waa in aad ilmaha siiso cabitaan aad u badan. Haddii uusan ilmuhu hal mar wax badan cabbi karin, marar badan ayaad cabitaan ku siin kartaa qaaddo ama dhibco ah goojada oo kale.
• Waxaad ilmaha siin kartaa daawada qandhada haddii dhakhtarku yiraahdo waa OKEEY. U isticmaal daawooyinka hoose sida saxa ah ee laguugu sheego:
  • acetaminophen (sida Tylenol® ama daawo la mid ah) AMA
  • ibuprofen (sida Advil®, Motrin®, ama daawo la mid ah). Ha siin Ibuprofen dhallaanka ay da'doodu ka yar tahay 6 bilood.
• Aasbiriin ha siin ilmahaaga. Waxa uu ku keeni karaa dhibaatooyin daran oo ah caafimaadka.
• Marna ha siin daawooyinka qufaca ama hargabka ee carruurta ka yar 6 jirka. Waxay ku keeni karaan waxyeello daran. Iska weydii dhakhtarka ka hor intaadan siin daawooyinka qufaca ama hargabka ee carruurta ka yar 6 jirka.
• Marna ha u oggolaan in uu qof sigaar ku cabbo agagaarka ilmahaaga. Qiiqa sigaarka waxa uu carruurta ku keenaa qufac iyo hiinraagid badan.

Taleefan u dir dhakhtarka ilmaha...

Haddii ilmuhu:

• u neefsanayo si ah degdeg aan caadi ahayn
• waxba cuneyn ama uusan waxba cabbeyn
• yeesho mid ka mid ah calaamadaha soo socda ee ah fuuqbaxa:
  • afku qallalo ama dhegdheg noqdo
  • kaadidu ka yaraato
  • ilmeyn waayo markuu ooyo
• yeesho qandho cusub ama badan
• weli qufacayo 3 toddobaad ka dib

Imarjansada ama ER u gee...

• Haddii naqasku ku yaraado ilamha.
• Markuu neefsanayo, sanka ilmaha oo soo foocsama ama murqaha feeraha oo diismaya.

Garaac 911 haddii uusan ilmuhu neefsan karin, sida markuu ooyo, ama uu buluug noqdo.

Waxyaabaha soo socda Ogow

Maxaa sababa burinkiitada? Carruurta waxaa burinkiitada ku keena faayrus — sida RSV (respiratory syncytial virus), faayrus-hargabeed (faayruska sanka), ama ifilo (faayruska fuluuga) — oo sambabka gala. Faayrusyadu waxay hurgun geliyaan hawamareennada yaryar oo ah kiish yaryar oo kale. Hawamareennada ayaa yeelanaya barar iyo xab badan, oo ilmuhuna waa uu hiinraagayaa.

Sidee baa loo daaweynayaa? Badanaa daaweynta burinkiitada waa in ilmaha lagu caawiyo in uu xanuunku ka yaraado inta uu bogsanaayo. Antibiyootiggu ma caawiyo burinkiitada sababtoo ah waxba kama qaban karo faayruska.

Burinkiitadu miyey ku sii faafi kartaa dadka kale? Faayrusyada keena burinkiitada waa kuwa la qaadsiin karo dadka kale. Waa inuu ilmuhu ka joogo iskuulka ama xannaanadka illaa ay ka ba'aan qandhada ama diifka sanka ka socda ugu yaraan 24 saac.

Si looga hortago faafitaanka faayruska, waa in ay qoyska oo dhan:

• Ku qufacaan oo ku hindhisaan xaashi ama dharkooda (oo aysan isticmaalin gacmaha).
• Gacmaha si fiican u dhaqdaan oo ay badanaa isticmaalaan saabuun iyo biyo. Iyagoo gacmaha dhaqaya ugu yaraan 20 ilbiriqsi, biya raaciyaan, oo si fiican u qallajiyaan. Gaar ahaan marka ay qufacaan ama hindhisaan ka dib iyo ka hor intaysan wax cunin ama markay cunto diyaarinayaan. Haddii aan la heli karin biyo iyo saabuun, waa in gacmaha la marsado jeermisdile ay ku jirto aalkolo ah 60% ugu yaraan.

Burinkiitadu miyey keeni karaa dhibaato qaadaneysa muddo dheer? Carruurta isbitaalka loo seexiyo burinkiitada dhallaan ahaan waxay qabi karaan hiinraagid ka badan carruurta kale. Laakiin 10 jirka ka dib, hiinraagistoodu waxay la mid noqotaa sida carruurta kale.

Miyey burinkiitadu soo noqnoqon kartaa? Maaddaama ay faayrusyo badan oo kala duwan sababi karaan burinkiitada, carruurta ayey ku dhici kartaa marar badan — sida hargabka ama fuluuga oo kale. Gacmaha in la dhaqdo waa difaaca ugu fiican ee looga hortago faayrus kasta.

Haddii ilmahaagu ku dhashay dhicisnimo ama caafimaadkiisu liito, codso tallaalka RSV. Kama hortagayo RSV, laakiin burinkiitada ayaa dhibkeedu ka yaraanayaa marka la siiyo.

KidsHealth content 9/2023

Back To Top